Menu

Besef van tijd, wat heb je eraan

Hebben we eigenlijk wel besef van tijd? Mensen hebben, in tegenstelling tot dieren, besef van tijd. Dat is een stelling die velen zullen onderschrijven. Wij zijn ons bewust van de klok, van de tijd die voorbij tikt.

Blogs naar aanleiding van het Symposium ‘Liever stipt dan snel’, voor het afscheid van Ger Nijman bij de opleiding Logistiek aan de Hogeschool van Amsterdam op 25 september 2012.

Hebben we eigenlijk wel besef van tijd?

Mensen hebben, in tegenstelling tot dieren, besef van tijd. Dat is een stelling die velen zullen onderschrijven. Wij zijn ons bewust van de klok, van de tijd die voorbij tikt. Maar is dat wel zo? Het komt in ieder geval voor dat we geen besef van tijd hebben, bijvoorbeeld als we slapen. We denken dat we ons besef van tijd zodanig is, dat we de tijd ook onder controle kunnen houden. We mopperen nogal eens op mensen als ze te laat zijn (met iets) “Die heeft ook geen tijdsbesef”. Maar het komt regelmatig voor dat we ons niet aan onze planning houden, ook al weten we wat we met onze tijd willen en rekenen onszelf daarop af. En wie verlangt er niet naar de tijd te hebben maar klaagt toch over gebrek aan tijd? Ons besef van tijd, als we het al hebben, leidt dus niet per definitie tot tevredenheid en geluk. We gebruiken tijd vaak als metafoor voor iets anders waardoor we eerder ons ‘besef van tijd’ kwijtraken. 3 voorbeelden, die met elkaar in verband staan:

1.Tijd als meetlat voor wat we willen bereiken.

We houden rekening met het verloop van de tijd omdat we op tijd willen zijn op onze afspraken, niet in de file terecht willen komen, iets bereikt willen hebben voor een bepaald moment in (voor de pauze scoren in de wedstrijd of carrière maken voor je 40ste). We hebben verwachtingen, plannen, een doelen. De tijd gebruiken we als meetlat om het te bepalen hoe ver we zijn. Helaas gebruiken we de tijd ook om ons met deze meetlat om de oren te slaan. ‘We zijn niet ver genoeg’, hadden al meer moeten doen, bereiken’. We willen ons aan onze planning en afspraken houden, dat is de norm in onze Westerse wereld. Net als ‘op tijd komen’. Dat kan heel handig en praktisch zijn maar niet als je het gevoel krijgt dat je dik gefaalt hebt als je niet ‘op tijd’ iets bereikt hebt. Er is altijd een reden voor, je hebt langer aan iets moeten werken dan je had gepland, je hebt meer tijd aan iets anders besteed omdat je daar toen voor koos of omdat het op je pad kwam en je aandacht vroeg. Je kan lering trekken uit je keuzes. ‘Op tijd zijn’ is dus geen maatstaf voor geluk of slagen maar wat je met die tijd gedaan hebt is belangrijk om op te reflecteren. Heb je die besteed aan wat er voor jou toe deed in die periode?

2.De tijd als ruimte voor wat we graag doen/beleven.

We doen lang niet altijd met de tijd wat we schijnen te willen. We zeggen dan dat we er niet aan toe kwamen of beoordelen een gebeurtenis als zonde van de tijd, als verspilde tijd. We hebben soms het idee dat kan dat de tijd veel te snel gaat ten aanzien van wat we willen (O, is het al zo laat?) maar ook dat je de tijd niet stuk krijgt (Hoe kom ik die uren door?). Je mening hangt af van je perceptie. Waar je waarde aan geeft, waar je van geniet mag tijd kosten (en zelfs daarvoor geef je jezelf niet alle tijd), waar je geen waarde aan hecht of waar je moeite mee hebt niet. Het is dus van belang dat je reflecteert over je waarden en hierover met elkaar in contact blijft. Je kan het zonde van je tijd vinden voor niks op een afspraak te komen, maar misschien doet zich in die tijd iets voor wat minstens zo waardevol is of kan je die ‘verloren’ tijd opnieuw waarde geven. Misschien is wat voor een ander waardevolle tijd is voor jou geen prioriteit maar vind je dat moeilijk om te zeggen en verschuil je je achter de tijd. Voorbeeld: “Sorry, ik heb al gebrek aan tijd (ruimte voor mezelf, voor wat ik echt zinvol/fijn vind om te doen) dus ik kan deze week echt niet naar je toe komen. Soms weet je niet hoe je waarde kan geven aan je tijd of durf je niet anders en blijf je in de waan dat je tijd tekort hebt. Je gebruikt dan weer het begrip tijd voor andere waarden. Voorbeeld: “Ik wou dat ik meer tijd (aandacht, ruimte) had voor mezelf, ik kom altijd urentekort (ik doe niet wat ik echt belangrijk vind)” Het is de kunst ons niet te verschuilen achter de tijd maar de regie over onze tijd in handen te nemen met een dosis lef.

3.Tijd als magisch concept voor duur.

Je kunt de tijd niet ervaren omdat het, zoals Einstein al zei, een concept van het denken is: “Time and space are no circumstances in which we live but concepts in which we think”. Je kan alleen letten op tijdsduur door de klok in de gaten te houden of door signalen van je lichaam of tekenen in de natuur te interpreteren in termen van tijd: “Ik heb trek, het is tijd voor de lunch.” of “De maan komt op, de avond is gevallen.” En soms worden we ‘op tijd’ wakker door onze ‘biologische klok’, maar soms ook niet. En we weten niet van uren die verglijden tijdens de nacht. Een heel droomavontuur kan zich in een minuut afspelen. We hebben geen besef van tijd, kunnen de tijd vergeten als we gedreven bezig zijn of het gewoon naar onze zin hebben. Actief buiten in de natuur of luierend in de zon. Geconcentreerd aan het werk, genietend van een hobby of opgaand in een mooie ontmoeting. Dat kan voor even zijn of langere tijd. Als we er helemaal in zijn, in onze ervaring, in the flow, zonder besef van tijd, is het altijd nu. Daar is geen ruimte voor een oordeel, daar is het zoals het is. Pas achteraf kan je de ervaring binnen jouw denkkader onder woorden gaan brengen, gaan interpreteren. Dan gaat je ervaring door een filter van jouw visie op het leven.Het is een natuurlijke neiging om je te richten op ervaringen die je voldoening geven, waar je energie uithaalt en waar je hart van open gaat.

Misschien is het dus helemaal niet zo gek zonder besef van tijd te leven en te gaan voor wat ons goed doet!